Co to jest FAS – Płodowy Zespół Alkoholowy
Jest to zespół zaburzeń pojawiających się u dzieci, które były narażone na toksyczne działanie alkoholu w życiu płodowym. Termin ten po raz pierwszy został użyty przez badaczy amerykańskich D. Smitha i K.L. Jonesa w 1973 roku. FAS jest jednostką chorobową.
Objawy fizyczne/pierwotne
Cechy morfologiczne – budowa ciała u dzieci z FAS:
1. Niski wzrost i małogłowie. Małorosłość związana jest z wpływem alkoholu na rozwijający się płód, niedożywieniem matki, skorelowana z jej nikotynizmem. Szczególnie picie alkoholu w ostatnim trymestrze ciąży powoduje opisane tu cechy. Niska waga urodzeniowa i małe wymiary ciała pozostają u większości dzieci cechą charakterystyczną na całe życie.
2. Dysmorfie – twarzy. Zaliczamy tu następujące cechy
- Oczy osadzone są szeroko, tak, że nasada nosa robi wrażenie bardzo szerokiej
- Szpary powiekowe są skrócone poprzez występowanie zmarszczki nakątnej
- Nos najczęściej jest krótki i zadarty
- Rynienka podnosowa słabo zaznaczona lub jej brak
- Górna warga bardzo cienka
- Odległość między nozdrzami a górną wargą wyraźnie dłuższa
- Podbródek i broda niewielkie
- Uszy nisko osadzone – małżowiny często zniekształcone
- Twarz dość płaska, szeroka
Wszystkie wymienione cechy mają tendencję u części dzieci do stopniowego „zanikania”, ale u około połowy pozostają przez całe życie. Dla rozpoznania FAS potrzeba stwierdzenia przynajmniej dwóch wyraźnych cech z wyżej wymienionej listy. Tak opisana twarz przeciętnego dziecka z FAS „wygląda dość orientalnie:, bywa, że owłosienie skóry głowy, brwi i rzęsy są obfitsze niż przeciętnie, taka uroda jest odbierana jako interesująca.
3. Ogólna budowa ciała i niski wzrost i niska waga powodują, że osoby z FAS sprawiają wrażenie „kruchych i słabych”. Dzieci te rosną bardzo powoli, nawet przy dobrym odżywieniu i środowisku. Szczupłość kończyn oraz wrodzone wady układu kostno-mięśniowego powodują występowanie następujących dysfunkcji:
- łatwe i szybkie męczenie się
- słaba koordynacja w zakresie motoryki dużej i małej
- zaburzenia czucia głębokiego oraz proprioceptywnego powodują swoista niezdarność ruchową, ruchy kanciaste, bywa, że chodzą „głośno tupiąc lub szurając”, chodzenie rozpoczynają z opóźnieniem, osłabiona równowaga i koordynacja mięśniowa powodują unikanie podejmowania wysiłków i prac wymagających precyzyjnego wykonania
- znaczne problemy w zakresie słyszenia, opóźniona zdolność mówienia, jednak język ekspresyjny, lepszy niż język recepcyjny, płynność słowna maskuje słabą jakość rozumienia mowy innych
- zaburzenia percepcji wzrokowej, zmniejszone pole widzenia peryferyjnego, trudności w interpretowaniu bodźców wzrokowych, obniżona koordynacja oko-ręka
- niepewność przy przenoszeniu przedmiotów
- inne anomalie rozwojowe dotyczą budowy takich narządów jak: serce, wątroba, nerki, narządy płciowe
Objawy wtórne
Brak wczesnego rozpoznania FAS i odpowiedniej opieki zwykle prowadzi do powstania zaburzeń wtórnych u dzieci z FAS
Objawy wtórne obejmują:
- lęk, złość, unikanie, wycofanie;
- wejście w rolę ofiary lub prześladowcy;
- zamknięcie się w sobie, kłamstwa, ucieczki z domu;
- przerwanie nauki szkolnej;
- bezrobocie;
- bezdomność;
- zależność od innych, chęć zadowolenia innych;
- choroby psychiczne, depresja, samookaleczanie się;
- gwałtowne i szokujące zachowania;
- impulsywność;
- kłopoty z prawem;
- skłonność do uzależnień;
- tendencje i zachowania samobójcze
Na wystąpienie objawów wtórnych ma wpływ środowisko i sposób postępowania z dzieckiem. To właśnie te objawy mogą być czynnikiem wpływającym na funkcjonowanie osoby z FAS.
źródło: ”Jak być opiekunem dziecka z FAS” lek. med. Krzysztof Liszcz Fundacja ”Daj Szansę”
Częstotliwość występowania FAS
Szacuje się, że około 4 dzieci na 100 rodzi się z alkoholowym zespołem płodowym (FAS – Fetal Alcohol Syndrom). Jednak diagnozę dostaje tylko kilkoro z nich.
Dziesięć razy więcej dzieci ma rozmaite zaburzenia rozwojowe spowodowane alkoholem klasyfikowane jako FAE (Fetal Alcohol Effects). Nie posiadają pełnoobjawowego FAS, ale w życiu płodowym były narażone na działanie alkoholu.
Około 30 proc. kobiet spożywa alkohol w czasie ciąży. Nawet niewielka ilość substancji może zaszkodzić dziecku.
FAS/FAE jest jednostka chorobową w 100% możliwą do uniknięcia, wystarczy, że kobieta w ciąży powstrzyma się od picia alkoholu w każdej, nawet niewielkiej ilości.
Pamiętaj, że alkohol dłużej oddziałuje na system nerwowy dziecka niż matki.
Nigdy nie da się przewidzieć czy spożyty przez matkę alkohol nie zaszkodzi dziecku, a jeśli tak to w jakim stopniu.
Nic nie da spożywanie witamin, preparatów, chodzenie do ginekologa, jeśli kobiety w ciąży będą spożywały alkohol. Jest to skrajna nieodpowiedzialność, ponieważ kobieta w ciąży odpowiada nie tylko za siebie, ale również za dziecko i jego przyszłe życie.
FAS można uniknąć. Niestety nie da się go wyleczyć.
Zobacz również: Alkohol w ciąży
Gdy się słucha w mediach jak matki, potrafią traktować siebie i swoje dzieci (ciążę), aż się prosi o taką terapię szokową, żeby wbić im do głowy jak wielką krzywdę wyrządzają swoim dzieciom.
Owszem. Niektórym by się przydała…