Gry to programy komputerowe, lub aplikacje działające online lub bez dostępu do sieci, których zadaniem jest przynosić rozrywkę. Powiększająca się wciąż liczba graczy wskazuje, że gry stają się jednym z ważnych elementów życia nie tylko dzieci czy młodzieży, ale również osób dorosłych. Produkcja i sprzedaż gier to już potężny dział światowej gospodarki. Do tego dochodzi produkcja urządzeń do grania, czyli konsol. Odgrywają one rolę nie tylko nośnika gier, ale również urządzenia, na którym można się połączyć z internetem, obejrzeć film, wyświetlić zdjęcia, dzięki czemu mogą stać się domowym centrum rozrywki.

Powstał również e-sport, czyli profesjonalne rozgrywki, w których startują teamy zawodowych graczy. Można się jednak zastanawiać, czy na pewno tę formę działalności człowieka można i trzeba nazywać sportem.

Gry są coraz bardziej realistyczne, wykorzystują również elementy VR Virtual reality, czyli wirtualnej rzeczywistości. Niedługo wrażenia zmysłowe (dotykowe, węchowe) będą pewnie standardem. Oznacza to, że będą posiadać jeszcze więcej cech mogących uzależniać.

Można znaleźć oczywiście pozytywne aspekty gier:

– dostarczają rozrywki,

– edukują,

– pozwalają nawiązywać więzi,

– pozwalają doskonalić pewne umiejętności,

– wspomagają terapię różnych zaburzeń,

– uczą samodzielności,

– uczą wytrwałości,

– uczą ciekawości,

– uczą myślenia asocjacyjnego,

– wspomagają koordynację wzrokowo – słuchową,

– uczą refleksu,

– uczą spostrzegania,

– poprawiają pamięć,

– poprawiają zdolności poznawcze,

– poprawiają koncentrację uwagi,

– poprawiają procesy decyzyjne,

– doskonalą umiejętność rozwiązywania problemów,

– uczą twórczego myślenia,

– wzmacniają poczucie własnej wartości,

– wzmacniają wiarę we własne możliwości,

– uczą logicznego myślenia,

– uczą planowania,

– uczą podejmowania decyzji i ponoszenia ich konsekwencji,

– uczą cierpliwości,

– uczą współzawodnictwa i współpracy,

– relaksują.

Posiadając tyle zalet, gry mogą więc zastąpić rodziców i nauczycieli! Tak więc, gdy Twoje dziecko gra… to niestety nie oznacza, że uczy się tych wszystkich rzeczy. Wszystko zależy od tego, kto to jest, jak traktuje granie, czy w sposób kontrolowany, a poza tym, czy normalnie funkcjonuje w realnym życiu. I oczywiście jakie to są gry.

A przecież nie można zapomnieć o negatywnych cechach gier:

– agresja, wulgarność, przemoc, którą są nagradzane i traktowane jako zwykły element życia,

– łamanie reguł i prawa,

– wcielanie się w negatywne postaci,

– pornografia,

– wywołują zaburzenia snu,

– wywołują czasowe problemy z koordynacją, równowagą i orientacją przestrzenno –wzrokową,

– wywołują ataki padaczkowe,

– mogą źle wpłynąć na dzieci chore na zespół Aspergera, ADHD, ADD,

– wywołują problemy z uwagą,

– wywołują kłopoty krytycznym myśleniem,

– wywołują problemy z kreatywnością i wyobraźnią,

– obniżają motywację,

– wywołują problemy z samodzielnością,

– obniżają próg irytacji,

– wywołują zmniejszenie umiejętności językowych,

– wywołują obojętność,

– wywołują rozdrażnienie,

– mogą doprowadzić do depresji i prób samobójczych,

– wywołują bezsenność (Andrzejewska A. (2014), Dzieci i młodzież w sieci zagrożeń realnych i wirtualnych. Aspekty teoretyczne i empiryczne, Warszawa: Difin).

Dobra informacja jest taka, że te najpoważniejsze negatywne objawy występują przy uzależnieniu się od gier, więc jeśli Twoje dziecko od czasu do czasu pogra w jakąś grę, nie grożą mu te wszystkie straszne konsekwencje.

Jak rozpoznać, że Twoje dziecko może być uzależnione od grania lub zmierza w tym kierunku? Możesz posłużyć się poniższymi stwierdzeniami, które opisują etapy uzależnienia:

1. Granie staje się najważniejszą aktywnością w życiu dziecka.
2. Dziecko coraz więcej czasu spędza grając, a przy tym rezygnuje z dotychczasowych aktywności i zajęć.
3. Pojawiają się objawy abstynencyjne: odizolowanie od komputera powoduje złe samopoczucie, rozdrażnienie, bezsenność, agresję i reakcje fizjologiczne typu drżączka, a także depresja, a nawet próby samobójcze.
4. Konflikty z osobami bliskimi i otoczeniem z powodu zaangażowania w gry.
5. Pojawiają się drastyczne zmiany nastroju.
6. Pojawia się nawrót – po okresie samokontroli, a nawet zaprzestania zabawy grami, pojawiają się powroty do patologicznego korzystania z gier (Kozak S. (2011), Patologie komunikowania w Internecie. Zagrożenia i skutki dla dzieci i młodzieży, Warszawa: Difin).

Nie można lekceważyć wyraźnych oznak uzależnienia od gier, a jeśli takie wystąpią, musicie skonsultować się ze specjalistą.

Kupując dla dziecka grę, lub gdy dziecko zwraca się do Ciebie z prośbą o zaakceptowanie takiego zakupu, zwracaj uwagę na opisy i oznaczenia stosowane przez producentów. Część krajów wymaga stosowania systemu oceniania gier komputerowych, w skrócie PEGI.

System polega na ocenach wiekowych, czyli na opakowaniu lub w opisie znajdziesz informację, od którego roku życia można w danę grę grać:

Od 3 lat

Treść gier oznaczonych w ten sposób uznaje się za odpowiednią dla wszystkich grup wiekowych. Dopuszczalna jest pewna ilość przemocy w komicznym kontekście (zwykle podobna do prezentowanej w kreskówkach w rodzaju Królika Bugsa czy Toma i Jerry’ego). Dziecko nie powinno utożsamiać postaci pojawiających się na ekranie z postaciami rzeczywistymi. Powinny one być w całości wytworem fantazji. Gra nie powinna zawierać dźwięków ani obrazów, które mogą przestraszyć dziecko. Nie powinny w niej występować wulgaryzmy, sceny zawierające nagość ani odwołania do życia seksualnego.

Od 7 lat

Gry, które w innym przypadku zostałyby zakwalifikowane do grupy 3, lecz zawierają dźwięki lub sceny potencjalnie przerażające najmłodszych odbiorców, mogą być uznane za odpowiednie dla tej grupy wiekowej. Dopuszczalne są sceny obejmujące częściową nagość, ale nigdy w kontekście seksualnym.

Od lat 12

Gry komputerowe pokazujące przemoc o nieco bardziej realistycznym charakterze, skierowaną przeciw postaciom fantastycznym lub nierealistyczną przemoc wobec postaci o ludzkim wyglądzie lub rozpoznawalnych zwierząt, ponadto w tej kategorii wiekowej dopuszczalna jest nieco bardziej dosłowna nagość. Ewentualne wulgaryzmy muszą mieć łagodny charakter i nie mogą zawierać odwołań do seksu.

Od lat 16

Ten symbol jest nadawany, jeżeli przemoc lub aktywność seksualna wyglądają tak jak w rzeczywistości. Młodzież w tym wieku powinna również być odporna na brutalniejsze wulgaryzmy, sceny pokazujące używanie tytoniu lub narkotyków oraz sceny popełniania przestępstw.

Od lat 18

Za gry dla dorosłych uznaje się gry przedstawiające daleko posuniętą przemoc lub specyficzne rodzaje przemocy. Daleko posunięta przemoc jest najtrudniejsza do zdefiniowania, ponieważ w wielu przypadkach jest to pojęcie bardzo subiektywne, ale ogólnie można ją określić jako sceny przemocy. powodujące u widza uczucie odrazy (źródło)

Pomimo tego zawsze jako rodzic powinieneś sprawdzić gry, którymi bawi się Twoje dziecko. Poobserwuj, na czym polega, jakiego słownictwa się w niej używa i samodzielnie zezwól lub zabroń jej używania. Musisz przekonać się, czy dana gra odpowiada poziomowi rozwoju Twojego dziecka i czy Ty jako rodzic nie masz do niej zastrzeżeń.

Część rodziców pozwala dzieciom grać, gdy one jeszcze nie umieją ani czytać, ani pisać. Rodzice najpierw są dumni z dziecka, że jest takie mądre i umie przebierać palcami po ekranie, ale z biegiem czasu mają pretensje, że dziecko spędza aż tyle czasu na graniu i korzystaniu z różnych urządzeń.

Z praktycznego punktu widzenia oczywiście łatwiej jest dać dziecku telefon lub tablet i pozwolić mu grać, niż zająć się pociechą lub znaleźć jej inne zajęcie, wymagające od rodzica przygotowania lub wytłumaczenia. Niestety, z wychowawczego punktu widzenia jest to duży błąd wychowawczy, który może dużo kosztować zarówno dziecko, jak i rodziców.