Netykieta to zbiór zasad jak należy się zachowywać w sieci, czyli etykieta dla internautów.
Każda ze stron, fora internetowe i portale społecznościowe posiadają własne regulaminy mówiące o tym jakie zachowania i treści są dopuszczalne, jakie nie i co grozi za złamanie tych przepisów. Netykieta zaś to zbiór zasad dla wszystkich internautów niezależnie z jakiej strony korzystają, a także dla użytkowników komunikatorów i poczty e-mail. Oczywiście nie ma jednego Największego Administratora, który będzie egzekwował ich przestrzegania, ale ponieważ wynikają one po prostu z przyzwoitości, każdy powinien je szanować i namawiać do tego innych.
Rodzice powinni również zapoznać z tymi zasadami swoje dzieci.
Zalecenia netykiety
Dla grup i list dyskusyjnych są to:
– zakaz pisania wulgaryzmów,
– zakaz spamowania (m.in. wysyłania niechcianych linków do stron),
– zakaz wysyłania tak zwanych łańcuszków szczęścia,
– nakaz zapoznania się z wykazem FAQ przed zadaniem pytania,
– stosowanie się do reguł pisania obowiązujących w danej grupie,
– zakaz wysyłania listów (e-maili) do wielu osób naraz z jawnymi adresami poczty elektronicznej (stosuje się kopię ukrytą),
– zakaz pisania nie na temat (OT – off-topic),
– zakaz pisania kilka razy z rzędu (szczególnie restrykcyjnie używany na forach posiadających funkcję edycji postu),
– zakaz odpowiadania nad cytowanym fragmentem (top-posting),
– zakaz ciągłego pisania wiadomości wielkimi literami,
– zakaz nadużywania interpunkcji,
– zakaz prowokowania kłótni.
Dla usług interaktywnych (IRC, komunikatory, czaty, fora dyskusyjne na stronach WWW) są to:
– obowiązek korzystania z funkcji „Szukaj” na forach, przed założeniem nowego wątku (na omawiany już temat/problem),
– zakaz floodowania- wysyłania tej samej wiadomości,
– nakaz zapoznania się z FAQ danego kanału/forum/czatu i przestrzeganie zawartych tam zasad szczegółowych,
– zakaz nagabywania osób, które sobie tego nie życzą,
– zasady dotyczące znaków diakrytycznych,
– dopuszczalne jest korzystanie z różnych języków na kanałach wielonarodowościowych,
– zakaz ciągłego pisania wielkimi literami,
– zakaz pisania naprzemiennie wielkich i małych liter (tzw. nowomowa internetowa, poke-pismo),
– nakaz używania emotikon z rozwagą (mają być dodatkiem do tekstu, a nie główną treścią),
– w dyskusjach, zwłaszcza w Usenecie i na forach internetowych zwracanie się po nicku lub imieniu, jeśli rozmówca wyraża na to zgodę. Nigdy samym nazwiskiem. Nie należy się obrażać, jeśli ktoś zwraca się do drugiego użytkownika „per ty”, a nie w formie grzecznościowej, i nie należy się obawiać używania takiej bezpośredniej formy,
– zakaz nadużywania znaków interpunkcyjnych.
Dodatkowo dla korespondencji elektronicznej [e-mail]:
– nakaz trzymania się wątku w korespondencji elektronicznej lub cytowanie e-maila [w przypadku braku takiej opcji w skrzynce],
– nakaz dopisywania wątku korespondencji pod spodem [głównie dot. e-mail],
– zalecenie, by sygnaturka nie miała więcej niż cztery linie [do jej długości nie wlicza się linii poświęconej na delimiter],
– przy wysyłce wiadomości do dużej, zwłaszcza nieznającej się grupy osób, adresy odbiorców należy umieszczać w polu Ukryte do wiadomości.
Przykłady zachowań sprzecznych z netykietą:
trollowanie – wpływanie na użytkownika w celu wyśmiania lub obrażenia lub prowokowanie kłótni,
flooding – wysyłanie identycznych wiadomości w krótkich odstępach,
spamowanie – wysyłanie niepotrzebnych wiadomości
(https://pl.wikipedia.org/wiki/Netykieta).
Oprócz netykiety każdego użytkownika sieci obowiązują przepisy prawa, które określają, jakich treści absolutnie pod groźbą kary nie można zamieszczać w internecie. W Polsce są to między innymi:
- Treści, które naruszają rażąco zasady współżycia społecznego (sankcje określają różne ustawy, w tym kodeks karny, kodeks cywilny i kodeks pracy);
- Treści, za które określono sankcje w kodeksie karnym, a które:
namawiają do popełnienia lub doradzają w popełnieniu samobójstwa lub samookaleczenia
grożą innym osobom popełnieniem przestępstwa na jego szkodę lub szkodę osoby jemu najbliższej
obrażają inne narodowości, rasy ludzkie
znieważają lub zniesławiają osobę
nawołują do popełnienia przestępstwa
propagują totalitarny ustrój państwa lub nawołują do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość
- Treści, za które określono sankcje w kodeksie cywilnym, a które:
obrażają osoby publiczne
stanowią zniewagi i pomówienia – informacje obarczające niepotwierdzonymi zarzutami inne osoby
obrażają inne narodowości, rasy ludzkie, religie
- Treści, za które określono sankcje w ustawach szczególnych, a które:
promują alkohol
przyczyniają się do łamania praw autorskich lub naruszają prawa autorskie i licencje podmiotów trzecich
promują środki odurzające, narkotyki
ujawniają bez czyjejś wyraźnej zgody dane osobowe, identyfikatory komunikatorów internetowych, fotografie, adres poczty elektronicznej, miejsce zamieszkania, pracy, przebywania, numery telefonów, tablic rejestracyjnych i inne poufne dane
zawierają słowa powszechnie uznane za niecenzuralne (https://pl.wikipedia.org/wiki/Netykieta).
Każdy z nas, a rodzic szczególnie, przed rozmową z dzieckiem powinien wykonać rachunek sumienia i odpowiedzieć sobie na pytanie czy przestrzegamy netykiety i czy nie łamiemy prawa zamieszczając w internecie treści na blogach, w komentarzach czy postach na portalach społecznościowych. Dużo jest pracy w tym zakresie przed wszystkimi użytkownikami internetu. Przyniesie ona pozytywne skutki również dla naszych dzieci.
C.D.N.