Polski rynek muzyczny

„Kompleksowe badanie polskiego rynku muzycznego” to tytuł raportu sporządzonego przez Instytut Badań Strukturalnych i Biuro Badań Społecznych.

Cały raport jest bardzo ciekawy, może przydać się osobom zajmującym się kulturą, piszącym i kulturze, a także oczywiście muzykom, którzy w trakcie czytania pewnie nie raz się zdziwią.

Mnie również zaskoczyły niektóre informacje i dane, a były i zabawne. Po raz kolejny okazuje się, że intuicja to jedno, a dane i statystyka to zupełnie co innego.

Cały raport do darmowego pobrania tutaj, a poniżej najważniejsze wnioski: 

Charakterystyka rynku muzycznego w Polsce jest zbliżona do innych krajów na świecie.

Obserwujemy w Polsce podobne do światowych trendy:

• Wzrost wartości rynku muzycznego i systematyczny powrót do wartości przed kryzysem, z jakim mierzył się rynek od lat dwutysięcznych;
• Zwiększenie udziału niezależnych wytwórni na rynku fonograficznym;
• Wzrost znaczenia streamingu i internetu w promowaniu popularności twórców;
• Wzrost udziału rynku koncertowego w przychodach twórców.

To co najbardziej odróżnia polski rynek muzyczny od światowego to przede wszystkim:

• Wielokrotnie większy udział sprzedaży nośników fizycznych w rynku fonograficznym oraz brak wyraźnego odchodzenia od tych formatów;
• Duże znaczenie i dotarcie radia do słuchaczy, które nie zmienia się pomimo wzrostu znaczenia platform streamingowych i internetu;
• Relatywna niewielka popularność disco polo – gatunku występującego jedynie w Polsce;
• Polscy twórcy są zdecydowanie popularniejsi niż zagraniczni. Różnica ta jest szczególnie wyraźna w przypadku hip hopu.

Rynek fonograficzny, publishingowy i synchronizacji w Polsce 2016-2018

• W 2018 r. wartość krajowego rynku muzycznego osiągnęła 360 mln zł. Składają się na nią sprzedaż fizyczna, cyfrowa, synchronizacje i prawa producenckie;
• Wartość sprzedaży muzyki na polskim rynku muzycznym w 2018 r. wyniosła 330 milionów zł;
• Na polskim rynku wydawniczym działa 150 wytwórni o przychodach powyżej pół miliona złotych rocznie;
• W 2018 r. przyznano pięć Diamentowych płyt (sprzedaż powyżej 150 tys. egzemplarzy fizycznych).
• Lista najlepiej sprzedających się w Polsce płyt w 2018 r. była zdominowana przez muzykę popularną i hip hop. 84% najpopularniejszych wykonawców w 2018 r. to twórcy z Polski;
• W 2018 r. Polscy artyści otrzymali z tytułu tantiem łącznie ponad 540 mln złotych;
• Sprzedaż płyt winylowych osiągnęła wartość ponad 30 mln złotych. Stanowi to około 14% wartości sprzedaży nośników fizycznych w Polsce.

Artyści

• Twórcy muzyki pop w 2018 r. pojawili się na tygodniowych listach najlepiej sprzedających się płyt w Polsce łącznie ponad 500, a hip hopu ponad 300 razy;
• Pop jest najczęściej wybieranym gatunkiem muzycznym we wszystkich kanałach dostępu do muzyki, oprócz rynku płyt winylowych, gdzie przeważa rock;
• Radio i telewizja są najmniej zróżnicowane pod względem gatunków granej muzyki;
• W większości stacji radiowych najczęściej powtarzane są utwory polskich wykonawców, piosenki z gatunku disco polo, najnowsze utwory (z ostatnich dwóch lat) oraz z lat 80.;;
• Hip hop jest popularny przede wszystkim w internecie – w szczególności w serwisie YouTube i Spotify;
• Na YouTube najpopularniejsi są polscy hip hopowcy. 25 najpopularniejszych utworów w Polsce w 2018 r. zanotowało 1,2 mld odsłon. 80% wyświetleń (ponad 900 mln) to polski hip hop.

Rynek koncertowy

• Rynek koncertowy nie był dotychczas przedmiotem całościowego i wyczerpującego opisu, a prowadzona i dostępna na jego temat ewidencja ma charakter fragmentaryczny;
• Rynek koncertowy jest najbardziej zróżnicowany pod względem gatunków muzycznych;
• Odsetek Polaków deklarujących udział w koncercie wyniósł 44% w 2018 r.;
• Jako główne źródło słuchanej muzyki koncerty wskazało jedynie 8% badanych;
• Wg danych z serwisu Coigdzie.pl® w 2018 r. zorganizowanych zostało około 90 tys. koncertów i imprez muzycznych;
• Najwięcej koncertów organizowanych jest w kwietniu i listopadzie;
• W przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców, najwięcej koncertów organizowanych jest w województwie pomorskim i małopolskim;
• W ZAiKS zarejestrowano około 7 tys. koncertów;
• Ponad połowa zarejestrowanych przez ZAiKS koncertów to wydarzenia, za które wykonawcy otrzymali do 500 zł;
• Łącznie, ZAiKS zanotował 40 mln zł wpływów z zarejestrowanych wydarzeń;
• W 2018 r. odbyło się w Polsce 85 festiwali muzycznych;
• W 2018 r. zorganizowano 24 tys. koncertów muzyki poważnej.

Eksport

• W 2018 r. polskie organizacje zbierające tantiemy otrzymały od swoich zagranicznych odpowiedników 6 mln złotych za odtwarzanie polskiej muzyki za granicą;
• Polscy twórcy są najpopularniejsi w Niemczech i krajach skandynawskich;
• Za granicą popularni są przede wszystkim twórcy, którzy są popularni również w Polsce. Wyjątek stanowią polskie zespoły metalowe, które są bardziej popularne za granicą niż w kraju.
• Międzynarodowym zainteresowaniem cieszą się polscy kompozytorzy muzyki poważnej (np. Fryderyk Chopin) oraz filmowej.

Preferencje muzyczne Polaków

• Najbardziej lubiane przez Polaków gatunki muzyczne to pop, disco polo i rock;
• Muzyki pop częściej słuchają kobiety, osoby w wieku 25-34 lata, osoby z wyższym wykształceniem oraz mieszkańcy średnich i dużych miast;
• Disco polo w porównywalnym stopniu lubią zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Ten gatunek najbardziej lubią osoby w wieku 45-54 lata, mieszkańcy wsi i osoby z zasadniczym zawodowym wykształceniem;
• Mężczyźni częściej niż kobiety lubią rock. Ten rodzaj muzyki najbardziej cenią osoby w wieku 18-44 lata, mieszkańcy dużych miast i osoby z wyższym wykształceniem;
• Muzykę poważną jako ulubiony gatunek muzyczny wskazują częściej kobiety, osoby w wieku 65 lat i starsi, mieszkańcy dużych miast i osoby z wyższym wykształceniem;
• Najbardziej rozpoznawalnymi twórcami wśród młodzieży są Paluch, Rihanna oraz Szpaku.

Wsparcie instytucjonalne dla rynku muzycznego w Polsce

• Wsparcie instytucjonalne udzielane muzykom na różnorodny charakter i przejawia się w działalności podmiotów publicznych (MKiDN, publiczne instytuty), rynkowych (media), pozarządowych (stowarzyszenia, fundacje, związki zarządzające prawami autorskimi);
• Funkcjonują dwie główne ścieżeki udzielania wsparcia – bezpośrednia (programy, stypendia, konkursy, nagrody) i pośrednia (promocja, popularyzacja).
• Wśród instytucji publicznych głównymi podmiotami wspierającymi są: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, instytucje nadzorowane przez MKiDN zajmujące się muzyką, np. Instytut Muzyki i Tańca, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Instytut Adama Mickiewicza oraz samorządy miejskie i wojewódzkie.
• Podmioty wspierające z sektora pozarządowego to przede wszystkim stowarzyszenia i fundacje, np. Fundacja Meakultura, Stowarzyszenie Polskich Artystów Muzyków, Polska Fundacja Muzyczna, Stowarzyszenie Niezależna Fonografia Polska oraz związki zawodowe i zbiorowego zarządzania (np. ZAIKS, ZPAV, STOART, SAWP).
• Istnieją też sieci współpracy, które najczęściej zrzeszają inne mniejsze podmioty z sektora pozarządowego, np. Fundacja Music Export Poland, Alians Niezależnych Producentów Muzycznych, Polska Rada Muzyczna.

Oferta edukacyjna w zakresie rozwoju biznesu dla branży muzycznej

• Za formalnie rozwijające kompetencje biznesowe można uznać większość (82%) studiów prowadzonych na kierunkach muzycznych w Polsce;
• Obecnie realizacja tego kształcenia ma często powierzchowny charakter. Widać jednak, pozytywne zmiany w tym obszarze;
  • Za potrzebę rozwijania kompetencji biznesowych najpełniej odpowiada specjalistyczna oferta edukacji artystyczno-biznesowej: • Specjalności na studiach wyższych (19 specjalności na 14 różnych kirunkach), w tym dla muzyków: dziennikarstwo i biznes muzyczny, dziennikarstwo muzyczne, muzyka w mediach, produkcja muzyczna, prowadzenie zespołów jazzowych i muzyki rozrywkowej, prowadzenie zespołów wokalnych i wokalno-instrumentalnych;
  • Studia podyplomowe (29 studiów na 20 różnych kierunkach) w tym dla muzyków: akademia menedżera dla twórców i artystów, menedżer artysty na rynku muzycznym, menedżer muzyki, muzyka w mediach, zarządzanie dla twórców, artystów i animatorów kultury.
  • Pozostałe inicjatywy edukacyjnych (w tym: (1) programów edukacyjnych, szkoleń i kursów, (2) konferencji naukowych i branżowych oraz paneli tematycznych organizowanych przy okazji innych wydarzeń w branży muzycznej, (3) dostępnych źródeł wiedzy na temat biznesu muzycznego i zarządzania kulturą muzyczną).