Polacy są mistrzami w zrzucaniu odpowiedzialności na innych. Niezależnie od tego czy chodzi o drobną sprawę, czy dużą tragedię, potrafimy wszystkimi winami, prawdziwymi i wymyślonymi, obarczyć kogo tylko się da. Nawet, jeśli będzie to absurdalne i niedorzeczne.

Rodzice, historia, spiski. Nauczyciele, rząd, sąsiedzi. Koledzy, przepisy, charakter. Pogoda, Żydzi, cykliści. Tajemniczy oni.

Wygląda na to, że cokolwiek złego stało się w naszej historii, miało miejsce bez naszej świadomości i woli. Wszyscy są winni, tylko nie my. Również w życiu zawodowym i prywatnym robimy wszystko, aby przypisać wszelką odpowiedzialność każdemu, byle nie przyznać się do popełnionego błędu, nieprzemyślanego kroku. Byle nie musieć doceniać innych, bo to przecież niemożliwe, żeby ktoś był w czymkolwiek lepszy od nas. Żeby ktoś dostał nagrodę, a nie my!

Wypieranie się odpowiedzialności i zrzucanie winy na kogoś lub coś, wiele razy doprowadzało do tragedii. Postępując w ten sposób można nie tylko uzasadnić drobne, niewielu osobom szkodzące działania, ale również wielkie, ohydne zbrodnie. Głównym zajęciem zbrodniarzy jest zrzucanie odpowiedzialności.

Marshall Rosenberg wyodrębnił kilka grup wymówek stosowanych przez wypierających się swoich czynów:

• Działanie bliżej nieokreślonych, bezosobowych sił

Musiałem…

• Nasz stan, diagnoza lekarska, problemy osobiste lub psychiczne

Muszę ćpać, bo jestem uzależniony…

• Cudze działania

Gdyby nie rząd…

• Polecenia zwierzchników

Szef mi kazał…

• Nacisk grupy

Wszyscy piją, więc ja też…

• Polityka instytucji, zasady i regulaminy

Nie mam innego wyjścia, takie prawo…

• Role wynikające z podziału na płeć, pozycję społeczną lub wiek

Nie mogę inaczej postąpić jako rodzic…

• Niepohamowane impulsy

Jakaś siła wewnątrz mnie zmusza mnie do zabijania…

Zrzucanie odpowiedzialności na innych przynosi określone profity, dlatego jest tak chętnie stosowane. Dzięki niemu:

– unikamy odpowiedzialności,

– czujemy się lepsi od innych,

– unikamy dyskomfortu psychicznego,

– unikamy wyrzutów sumienia,

– zyskujemy podziw innych,

– mamy poczucie przynależności do jakiejś grupy.

Czy będzie to unikanie podejmowane dla określonych zysków (społecznych, psychicznych, materialnych), czy unikania kary, czy też wynikające z braku odwagi, zachowanie takie przynosi mnóstwo szkód. Tym, którzy to stosują, osobom z ich otoczenia, wzajemnym relacjom. Szkodzi to rodzinom, przyjaźniom, społeczeństwom, narodom.

Trzeba bardzo uważać na własne postępowanie. Zanim obarczymy za swoje postępowanie innych, pomyślmy, ile szkód to wyrządzi, czy nie koliduje to z wyznawanymi i głoszonymi przez nas wartościami, naszym sumieniem. A jeśli nie, to trzeba zastanowić się w takim razie, co się z nami stało…